Is AI kunst wel echte kunst die je auteursrechtelijk kunt beschermen? Die vraag stond centraal in de goed bezochte presentatie van Constant Brinkman van Dead End Gallery op EDAY.
Van ChatGPT dat gedichten schrijft tot DALL-E of Midjourney die visuele meesterwerken creëren: het voelt alsof technologische vooruitgang menselijke kunstenaars in een existentiële crisis kan duwen. Met de hashtag ‘Nee tegen AI Art’ kwamen recent al diverse beeldend kunstenaars op sociale media in opstand tegen AI-beeldgeneratoren.
In de juridische arena zijn al minstens drie online diensten voor het genereren van afbeeldingen – Stable Diffusion, Midjourney en DreamUp – aangeklaagd vanwege het ongeoorloofde gebruik van miljarden afbeeldingen om AI te trainen.
De Dead End Gallery in Amsterdam, op loopafstand van het Centraal Station, bevat kunst gemaakt door machines en algoritmen, waaronder digitale schilderijen en interactieve installaties.
Brinkman toont in de videocollectie EDAY 2023ook de eerste door AI ontwikkelde videoclip. De Hoornse band Johan rond Jacob de Greeuw liet het nieuwqe nummer ‘Cincinatti’ vergezeld gaan van een werk van een niet-bestaande kunstenares, Amalia de la Vega. ‘Cincinnati’ is een liedje over de ontheemdheid, het grote wachten, over de periode die achter ons ligt.’
Advocaat Sam Bakker, in het verleden werkzaam voor het College van Toezicht voor Auteursrechten, zegt dat er nog veel onduidelijk is over AI en auteursrecht. “Je ziet vooral veel rechtszaken ontstaan in de VS, waar ook al werd gestaakt. Feitelijk geldt het auteursrecht alleen voort menselijke creatie, maar omdat AI vaak bestaande uitingen als bron gebruikt, is er een stroming die vindt dat kunstenaars hiervoor vergoed moet worden, tertwijl een ander deel meent dat er een uitzondering moet gelden.”
Brinkman behoort tot die laatste groep. “Kunstenaars bereiken authenticiteit door voorbeelden, bij hiphop zijn de samples direct herleidbaar, maar in de beeldende kunst is dat veel lastiger. Ik denk dat er een moment komt dat AI op basis van voorbeelden toch een mate van originaliteit gaat bereiken. Dan is de vraag of je het auteursrechtelijk kunt beschermen.”
De video Kan en mag Artificial Intelligence creatief zijn? is na registratie gratis te bekijken.