Niet Facebook met de libra of ‘facebucks’, maar China gaat de toekomst van het geld bepalen. Die voorspelling deed de Britse auteur Dave Birch, gastprofessor aan de Universiteit van Surrey Business School, gisteren op Emerce Finance in Amsterdam.
In een provocerende presentatie vertelde Birch, schrijver van het boek Before Babylon, Beyond Bitcoin: From Money that We Understand to Money that Understands Us, dat China al jaren bezig is met een digitale munt waarvoor je niet eens een internetverbinding nodig hebt.
En de reden dat de Chinezen een eigen munt willen lanceren is volgens Birch ook duidelijk: het wereldwijde geldstelsel leunt nog altijd op de dollar, ook al is de Amerikaanse economie niet meer zo dominant als in het verleden. Met een eigen munt trekken de Chinezen de macht naar zich toe. En dan heeft een centraal gestuurd overheidsbeleid een extra voordeel. “Als de Republiek China zegt dat je hun digitale geld moet gebruiken gebeurt dat ook.”
Birch ondersteunde zijn betoog met verwijzingen naar allerlei science fiction films en boeken, met name die van William Gibson, om uit te leggen wat hij niet verwacht: geen universele of in de verre toekomst interplanetaire wereldmunt, ook geen ‘zero money’. Maar contant geld is nu al grotendeels aan het verdwijnen. “Alleen misdadigers gebruiken dat nog, en klanten van prostituees, maar er zijn steeds meer winkels, van Zweden tot Engeland, waar cash al niet eens meer wordt geaccepteerd.”
Dat het nieuwe geld wel eens uit China zou kunnen komen, bleek ook uit de presentatie van Reg van Steen van Kantar, dat onderzoek heeft gedaan naar neobanken, oftewel banken met weinig meer dan een app. Chinezen bankieren tegen de trend in gemiddeld bij twee neobanken tegelijk. Mede dankzij WeChat, de app waarmee de Chinees zowat alles doet, zelfs het afsluiten van leningen.
Neobanken floreren vooral in landen met veel ‘unbanked’, anders gezegd: consumenten zonder traditionele bankrekening. In Brazilië kun je tegenwoordig zelfs een gratis credit card krijgen en daar wordt gretig gebruik van gemaakt.
De indrukwekkende groeicijfers van de challenger banken ten spijt, stellen neobanken als het Nederlandse bunq in de westerse wereld niet veel voor, zeker als je kijkt naar het aantal actieve klanten. Reden is dat de gevestigde banken aardig meekomen en dus niet zo traditioneel zijn als de uitdagers denken. Ook zijn de diensten te weinig onderscheidend. Dat het Britse Monza zo goed gewaardeerd wordt, vooral door millennials, komt volgens Van Steen door de gebruiksvriendelijkheid. “Toch als je kijkt hoeveel mensen overstappen van traditionele banken naar Monza, gaat het nog maar om 7000 op jaarbasis.”
Daarnaast ontbreekt het partijen als bunq aan marketingkracht om een product als Tikkie van ABN even succesvol in de markt te zetten, aldus Van Steen.
Wellicht zijn er meer kansen weggelegd voor beleggingsapps als BUX Zero en Kendu van ABN Amro. BUX Zero biedt beleggers de mogelijkheid om commissievrij aandelen te kopen nu orders niet meer verwerkt hoeven te worden via Euronex. Oprichter Nick Bortot van BUX verwacht een sterke opkomst van ‘neobrokers’ nu sparen minder oplevert en de schroom van consumenten om zelf te beleggen weggenomen wordt. Kendu heeft allerlei handigheidjes ingebouwd om bepaalde doelstellingen te halen.
Op Emerce Finance ging het al nauwelijks meer over de Bitcoin, maar over libra van Facebook des te meer. De experts hadden er gisteren weinig vertrouwen in. Nagenoeg alle betaalpartijen (PayPal, MasterCard en Visa) hebben zich alweer teruggetrokken en de organisatie achter de ‘cryptomunt’ kan zijn eigen koers maar amper vasthouden.
Adviseur Simon Lelieveldt, voormalig hoofd toezicht en financiële markten van de Nederlandse Vereniging van Banken, ontpopte zich eerder dit jaar al als een scherp criticus van de kibra, in zijn ogen simpelweg een kartel tussen grote bedrijven. Libra is volgens de adviseur geen goed doel dat handelt in het publieke belang, maar een commerciële onderneming. In winkels zul je nooit met libra’s gaan betalen, hooguit in games.
Tijdens zijn presentatie ging Lelieveldt vooral in op registratieplicht voor cryptobedrijven in Nederland die onder minister Hoekstra een toezichtregime lijkt te worden. De Nederlandse Bank gaat vanaf januari de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) handhaven. Via het wetsvoorstel worden cryptodienstverleners bijvoorbeeld verplicht tot het doen van cliëntenonderzoek en het melden van verdachte transacties bij de FIU (Financial Intelligence Unit).
De Raad van State achtte een eerder voorgestelde vergunningplicht een te ingrijpende en disproportionele maatregel: dat zou voor cryptodienstverleners onevenredig veel lasten met zich meebrengen. Maar die lasten worden volgens Lelieveldt alsnog opgelegd. “Het regiem gaat met extra Nederlandse toezichteisen veel verder dan de EU richtlijn voorschrijft.”
Foto’s Peter Boer
